In discussies over het aanschaffen, onderhouden en koppelen van softwarepakketten horen we steeds de termen ‘SaaS’, ‘self-hosted’ en ‘hybride’ terugkomen. Het zijn de 3 mogelijke ‘hostingmodellen’ die bepalen hoe je software draait en wie hem onderhoudt. Wat de verschillen en de voor- en nadelen zijn leggen we uit in dit blog.
Vroeger was alles Self-hosted
Vroeger, toen er nog geen internet was, was alle software ‘self-hosted’: wilde je een programma gebruiken, dan moest het op jouw werkstation staan of op een grote, lawaaiige kast in de kelder van je kantoorgebouw.
Dat is dus de definitie van self-hosted software: een oplossing waarbij de volledige verantwoordelijkheid voor de implementatie, het onderhoud en de beveiliging bij de gebruiker zelf ligt. Bij self-hosted software installeer je de applicatie op je eigen servers of infrastructuur, waardoor je volledige controle hebt over het beheer en de configuratie ervan. Je bent verantwoordelijk voor het updaten en onderhouden van de software en de serverinfrastructuur. Dat alles betekent al lang niet meer dat de machines waar je software op draait ook in jouw gebouw moeten staan. Je kunt gewoon ergens een machine huren en zo je software in je private cloud draaien.
Software as a Service: SaaS
Het tegenovergestelde van self-hosted is SaaS. SaaS draait in een cloud die beheerd wordt door de softwareleverancier. Jij betaalt een abonnementsbedrag meestal op basis van het gebruik of het aantal gebruikers en de softwareleverancier is verantwoordelijk voor beheer, beveiliging, schaalbaarheid en updates. Het enige wat jij en je team hoeven te doen, is inloggen in de browser en aan het werk gaan.
Hybride oplossingen
Het woord zegt het al: een hybride softwareoplossing combineert elementen van self-hosted en SaaS. Dat kan op allerlei manieren, maar wat we vaak zien is dat een deel van de software als SaaS wordt ingekocht, terwijl specifieke aanpassingen en uitbreidingen self-hosted zijn. Dankzij koppelingen en API’s blijft dit voor de gebruiker onzichtbaar. Een ander soort hybride constructie is ‘Platform as a Service’ (PaaS): een cloud-omgeving (met Microsoft Azure als bekendste voorbeeld) waar je allerlei standaardfunctionaliteiten zelf kunt samenvoegen tot een applicatie. Zo kun je dus je eigen software ontwikkelen, zonder je druk te hoeven maken over beheer en onderhoud van de onderliggende infrastructuur.
De CMS keuzegids 2023
In onze CMS keuzegids hebben we 18 CMS’en voor je onderzocht die we ook hebben onderverdeeld in de drie categorieën die we in dit blog bespreken.
Voor- en nadelen
Elk van deze benaderingen heeft zijn eigen voor- en nadelen. Self-hosted software geeft je maximale controle, maar vraagt ook meer technische expertise. Plus: het is jouw verantwoordelijkheid om het allemaal veilig en in de lucht te houden. SaaS geeft je gemak en schaalbaarheid, maar veel minder controle over infrastructuur en functionaliteit. Een hybride oplossing biedt, afhankelijk van hoe je hem uitvoert, een combinatie van deze eigenschappen. Zo kun je de flexibiliteit hebben om functionele aanpassingen te doen terwijl je toch profiteert van de voordelen van de cloud.
De keuze tussen self-hosted, SaaS en hybride hangt altijd af van wat je nodig hebt, welke software je nu al draait, hoe veel verantwoordelijkheid je wilt dragen en welke technische kennis je in huis hebt.
Een ander financieel model
Technisch zijn de verschillen tussen SaaS en self-hosted groot, maar ook in je financiële operatie heeft zo’n technische keuze veel impact. De ontwikkelings-, opstart- en installatiekosten die je bij self-hosted software hebt vallen bij SaaS grotendeels weg. Daar staat tegenover dat de maandelijkse rekeningen van een SaaS-provider flink kunnen zijn. En ook nog eens onvoorspelbaar, omdat SaaS-aanbieders nog wel eens de neiging hebben om hun voorwaarden te veranderen. Ook budget en financiële risico’s wegen dus mee bij het kiezen van een hostingmodel.
Hostingmodellen en tussenlagen
Om alle componenten van een modern IT-landschap met elkaar te laten communiceren, gebruiken we meestal een ‘tussenlaag’. Ook zo’n tussenlaag kan self-hosted zijn (dan hebben we het vaak over een business layer of integratielaag), of SaaS. In dat geval heb je het over iPaaS: Integration Platform as a Service.
Heb je in je landschap vooral SaaS-oplossingen, dan ligt het voor de hand om voor je integratielaag voor iPaaS te kiezen. Maar noodzakelijk is dat niet. iPaaS-producten zijn juist bedoeld om allerlei verschillende systemen en applicaties met elkaar te integreren, dus ook applicaties op verschillende hostingmodellen. Door vanuit de cloud de API’s van jouw self-hosted applicaties aan te spreken, kun je met iPaaS naadloos self-hosted en SaaS integreren. En een hybride landschap creëren.
De andere kant op werkt het hetzelfde. Bedrijven met veel self-hosted functionaliteit kiezen vaak automatisch voor een self-hosted integratielaag, terwijl dat niet per se de beste oplossing is. Iedere integratielaag zal altijd systemen moeten koppelen die buiten jouw eigen organisatie liggen. Denk aan betalingsproviders, fulfilment, verzending en externe dataleveranciers. Bovendien zien we, onder andere door de opkomst van composable commerce, landschappen steeds meer hybride worden. Daardoor komen er ook meer opties beschikbaar voor het hosten van je integratielaag.
Blijf flexibel
Hoewel er bedrijven zijn die werken volgens een ‘SaaS-first’ of zelfs ‘SaaS-only’-beleid, laat de praktijk zien dat vrijwel iedere organisatie uiteindelijk self-hosted software en SaaS combineert. Je hebt dus een IT-organisatie nodig die met beide kan omgaan. Dan blijf je ook flexibel en kun je per pakket en per functionaliteit de afweging maken tussen self-hosted, SaaS of een beetje van allebei.
