Bij Enrise werken we zelfsturend. Of ‘zelfsturend’, aldus de auteur van het artikel in het FD dat onlangs over ons verscheen.
Vragen die dan opkomen verwijzen vaak naar een bepaalde aanpak of procedure. Hoe doen jullie dat dan precies? Welk organisatiemodel hanteren jullie? Hoe doen jullie bedrijfsproces X?
Leuke vragen! Daar kunnen we een hoop over vertellen. We hebben binnen Enrise namelijk een hele hoop afspraken, processen en methodieken. Alleen: dit leidt af van de kern. Hoe praktisch en waardevol ook, uiteindelijk is dat vorm. Een vorm die goed werkt, zolang er ook een basis onder ligt. Die basis bestaat voor ons uit twee zaken: richting en vertrouwen.
Richting
Wat bedoelen we met ‘richting’? Laat ik beginnen met twee dingen die we niet bedoelen: keiharde cijfermatige groeidoelstellingen en strategische meerjarenplannen.
Nee, als wij het in deze context hebben over richting, gaat het over een stabiele, onveranderlijke richting waarin de organisatie zich beweegt.
Enrise is een groep mensen, georganiseerd in teams, die samen een bedrijf vormen. We werken als Enrise samen met onze klanten, met als einddoel om waarde te leveren aan de wereld om ons heen (de maatschappij, zou je kunnen zeggen).
Dus we zijn allerlei dingen en we doen van alles. Maar waartoe?
Bij Enrise blijkt dat een diepe behoefte te zijn om onze wereld naar een hoger plan te brengen. Dat doen we binnen het bedrijf: we dagen onszelf persoonlijk uit, we proberen het team waar we in zitten steeds beter te maken, we kijken hoe we het bedrijf als geheel kunnen verbeteren.
Maar alleen intern verbeteren is navelstaren. Uiteraard proberen we juist ook onze klanten naar een hoger plan te brengen. Dit doen we bijvoorbeeld door zo mooi mogelijke software te maken, waardoor onze klanten ook weer meerwaarde geven aan hun klanten. Hiermee brengen we dan ook weer de wereld om ons heen naar een hoger plan.
Maatschappelijke waarde leveren we overigens ook zonder onze klanten, onder andere door bij te dragen aan open source en door het organiseren van community events.
Deze drang naar verbetering zit ook in onze naam en in ons logo. De pijl omhoog verbeeldt onze positieve veranderkracht, de ‘rise’ in ‘Enrise’. Wat ons betreft is ‘enrise’ zelfs een Engels werkwoord: ‘to enrise’ is ‘to take to greater heights’. Zo zou het in het woordenboek staan als je het zou kunnen opzoeken. En wat ons betreft staat het er over een tijd ook gewoon echt in, maar dat terzijde.
Het bovenstaande is wat wij bedoelen met richting – datgene waar wij onze energie het liefst in steken en waar al onze ideeën aan getoetst kunnen worden. Heb je een idee dat onze klant naar een hoger plan brengt? En gaat het niet ten koste van jezelf, je team, het bedrijf als geheel, of de maatschappij? Doe het!
Vertrouwen
Dus die richting, die is er. Maar ja, het zit soms ook wel eens tegen. Een collega maakt een vervelende opmerking, een klant is ontevreden, een project gaat op technisch vlak de mist in. Dan is het allemaal leuk, die ‘dingen naar een hoger plan brengen’, maar dat is dan wel even het laatste waar je aan denkt, niet?
Wat in die gevallen helpt – nee, wat keihard nodig is – is vertrouwen. Vertrouwen dat die collega die opmerking maakte met de beste bedoelingen. Vertrouwen dat die klant zijn onvrede uit omdat hij graag beter wil samenwerken. Vertrouwen dat een technische misser in je programmeerwerk nou eenmaal soms gebeurt en dat dit niet iets zegt over je persoonlijke kwaliteiten of die van je collega’s.
Als jij dat vertrouwen voelt, dan reageer je ook met de intentie om de situatie naar een hoger plan te brengen. Als je vanuit wantrouwen handelt, dan word je achterdochtig, onzeker, somber, en ben je niet meer bezig met dingen naar een hoger plan brengen. (De richting, daar is hij weer!)
Is het dan erg om soms somber te zijn of onzeker? Nee, helemaal niet, dat gebeurt. In die situaties moet je er zelf ook op kunnen rekenen dat je collega’s erop vertrouwen dat je met de beste intenties je gevoel deelt.
Maar is dat vertrouwen dan echt keihard nodig? Ja, wel in een organisatie waar geen formele machtsstructuur is op basis van een piramidevormig organogram. Waar je in een klassieke managementorganisatie een gebrek aan vertrouwen nog kunt ‘compenseren’ met formele beslismacht, heb je die veiligheidsklep niet als iedereen gelijkwaardig is binnen de organisatie.
Ditzelfde geldt overigens ook voor een gebrek aan richting: in een klassieke organisatie kun je gebrek aan collectieve richting nog ‘compenseren’ met persoonlijke beslissingen op managementniveau. Ook dit vangnet is er niet meer als de formele persoonlijke macht wegvalt en plaatsmaakt voor een organisch organisatiemodel met informele vormen van autoriteit. Zelfsturing zonder richting is stuurloos dobberen.
Is dit dan allemaal wel zo’n goed idee?
Als veiligheidskleppen en vangnetten wegvallen, waarom zou je dan überhaupt beginnen aan zo’n zelfsturende organisatie? Dat is een goede vraag. Misschien is je conclusie om het dan maar niet te doen. En dat is ook prima.
Bij Enrise hebben we ook wel eens getwijfeld. Dat doen we trouwens nog steeds af en toe en ook in de toekomst gaat dat ongetwijfeld blijven gebeuren. Maar zolang er vertrouwen is en we ons verbonden voelen met de richting waarin de organisatie gaat, komt er zoveel positieve energie vrij, dat niemand binnen Enrise gelooft dat we de wereld naar een hoger plan brengen door terug te gaan naar een klassieke managementorganisatie.
