Wat is een headless CMS?
Bekende standaard-CMS’en zoals WordPress en Drupal zijn standaardmonolieten, systemen waar alles in zit: database, tekst, beeld, backend en frontend. Het is de ideale manier voor redacties om content te maken en te beheren. Met de toename van het aantal apparaten en schermen dat content moet weergeven wordt het beheren van die content ingewikkelder. Het is namelijk gericht op de weergave van webpagina’s, terwijl nieuwe technieken vragen om andere manieren van weergave. Wat je op een website publiceert als pagina, wil je in een app, informatiezuil, smartwatch of op een tv in een andere vorm tonen. Vanuit die behoefte zijn headless CMS’en ontstaan.
Zoals de naam headless CMS al suggereert ontbreekt de ‘head’ van het contentmanagementsysteem. De head is de presentatielaag met je templates, pagina’s, layouts, kleuren, fonts en andere styling. Die komt daarmee los te staan van de backend, waar het bij een standaard CMS nog een geheel vormt. Een headless CMS richt zich daardoor alleen nog maar op het maken en beheren van content voor je website, je intranet, app of ander systeem dat tekst en beeld verbindt met mensen. Door middel van API’s wordt de content die je maakt gedistribueerd over alle kanalen die je wilt bedienen.
Bij een headless CMS zijn de body en de head losgekoppeld van elkaar (Headless CMS wordt ook wel Decoupled CMS genoemd)
Aanbieders van headless CMS
Er zijn meerdere headless CMS’en. Contentful is een bekende cloud-first oplossing daarvoor. Het biedt alles voor het schrijven, redigeren, beheren van content zonder de complexiteit van design, weergave, templates en websitestructuur. Andere namen zijn de ‘digital transformation suite’ van built.io en het ‘content delivery network’ van Kentico. Maar headless is ook mogelijk door bijvoorbeeld alleen de contentmodule van WordPress te gebruiken, zoals wij deden voor Big Green Egg.
Wanneer kies je voor een headless CMS?
Toegegeven; developers smullen ervan om een complex CMS te beperken tot de essentie: het schrijven en beheren van content. Het redactiesysteem blijft lekker licht, dus snel en het biedt meer mogelijkheden voor maatwerk via aanvullende tools en API’s. Toch is er los van de technische voordelen meer voor nodig om te kiezen voor een headless CMS.
Heb je slechts een website, alleen een app of is ander systeem je enige voor interactie met gebruikers, dan is het prima om bij je vertrouwde CMS te blijven of opnieuw te kiezen voor een klassiek CMS waar content, backend en frontend een geheel vormen. Eventueel bezuinig je extra op maatwerk door de aankoop van een kant-en-klaar thema.
Een headless CMS wordt interessant op het moment dat je je eigen content wilt ontsluiten via meerdere kanalen, zoals een website, app of voor narrowcasting op een infozuil. Maar denk ook aan het benutten van de content van andere bronnen, zoals CRM-systemen, betaalsystemen, socialmediadata en gegevens uit externe systemen die op hun beurt weer ontsloten zijn door API’s (bijvoorbeeld voertuiginformatie op basis van een kenteken). Als je je eigen website, portal of ander kanaal wilt voorzien van content uit die andere bronnen, dan is goede distributie van die content essentieel. Je werkt dan al snel met API’s om die koppelingen mogelijk te maken, maar die moeten zich allemaal conformeren aan jouw CMS. Juist dan is de vrijheid van een ‘content only’ CMS wenselijk.
Nu de frontend is losgekoppeld en de distributie wordt verzorgd door een API, heb je een superflexibele contenthub.
Met een CMS zonder ‘de head’ kun je je als redactie richten op alleen de inhoud en het beheer ervan. Het grootste voordeel zit ‘m in het gemak dat je bij een wijziging slechts 1 centrale plek hebt waarin je dat verwerkt. Doordat je je niet bezig hoeft te houden met templates, design en lay-out, is een aanpassing van tekst of afbeelding voldoende. De infrastructuur erachter zorgt dat het goed komt en dat je content op de juiste manier wordt geserveerd aan je gebruiker, ongeacht hoe de gebruiker je content consumeert.
Future proof
Ook als je een redesign doet voor je app, site of intranet biedt een headless CMS voordelen. Je hebt namelijk niet meer te maken met lastige contentmigraties of een complete herbouw. De content is er al, in zijn puurste vorm, dus kun je een nieuwe of een tijdelijke frontend sneller uitrollen. Het geeft je de vrijheid om te blijven vernieuwen met minder impact op het ontwikkelproces.
Die vrijheid gaat nog verder. Je breidt eenvoudiger uit met technieken die je content naar nieuwe hoogten brengen zoals optimalisaties in caching voor een snellere gebruikerservaring. Of de inzet van Elasticsearch voor het realtime doorzoeken van grote databronnen. En je kunt meer doen aan de beveiliging van je online product zonder dat je daarvoor alle facetten van je systeem hoeft aan te raken.
Single Page Applications
In de afgelopen jaren is Javascript een belangrijk onderdeel geworden van websites en applicaties. De ondersteuning voor Javascript door browsers heeft het voor ontwikkelaars steeds makkelijker gemaakt om applicaties te schrijven die minder afhankelijk zijn van de serverzijde, met de komst van Single Page Applications tot gevolg. Dat zijn belachelijk snelle sites en webapplicaties doordat alles dankzij Javascript al geladen en beschikbaar is.
Een standaard CMS kan hier niet goed mee om gaan, omdat zo’n CMS sterk leunt op wat het geeft en krijgt van een server. Maar een headless CMS is er alleen voor de content, dus staat het je vrij om een single page application te bouwen die je content uit dat CMS ophaalt om te tonen.
SEO-wise hadden Single Page Applications nog wat nadelen. Inmiddels hoef je je geen zorgen meer te maken over de ranking van je artikelen, want er zijn inmiddels prima oplossingen voor.
Voor wie is een Headless CMS interessant?
Als je momenteel gebruik maakt van een CMS voor het beheren van je site, een apart CMS voor je intranet of zelfs over nog meer systemen beschikt om je content te maken, dan is het raadzaam om bij je eerstvolgende redesign de gedachte aan een headless CMS mee te nemen in de overwegingen. Ook als je grote plannen hebt voor de distributie van je content, bijvoorbeeld door het op termijn ook via een app te willen serveren aan je lezers en gebruikers, dan is een headless CMS de manier om je content future-proof te maken.
Een headless CMS is niet zaligmakend, laten we eerlijk zijn. Er zit meer ontwikkeltijd in om systemen met elkaar te verbinden en elk afzonderlijk deel te optimaliseren en te onderhouden. Dat kan hogere kosten met zich meebrengen in de ontwikkeling ervan. Daarentegen heb je geen herbouw of monstermigraties meer nodig, dus aan die zijde spaar je in de komende jaren tijd en kosten. Houd er ook rekening mee dat eerder genoemde aanbieders van cloudgedreven oplossingen ook licentiekosten met zich meebrengen. Overweeg daarom ook de mogelijkheid van een headless CMS met open source software, zoals WordPress.
De overstap naar een headless CMS hoeft niet in een keer. Je kunt ook je huidige CMS behouden met de toevoeging van een frontend-API. Daarmee ontkoppel je de weergave al van de inhoud zodat ze elkaar niet meer bijten. Vervolgens kun je het bestaande CMS uitfaseren door een ultralicht headless CMS.
Hoewel een headless CMS niet de oplossing is voor alles, merk je al lezende wel dat er veel voordelen zitten aan het opknippen van je contenthub tot een CMS met maar één taak, net als alle andere onderdelen in je contentnetwerk. Als je er meer over dit onderwerp wilt weten, bel dan eens met Enrise. We komen graag bij je langs om in jouw specifieke situatie te adviseren of een headless CMS een goede future proof oplossing kan zijn.
