Webtoegankelijkheid: typisch zo’n term die iedereen kent, maar waarvan maar weinig mensen precies kunnen vertellen wat hij inhoudt. Daarom vertel ik dit blog wat webtoegankelijkheid is, waarom we het er bij Enrise vaak over hebben en waarom het ook voor commerciële bedrijven die zich niet speciaal op mensen met een beperking richten belangrijk is om erover na te denken.
Webtoegankelijkheid (web accessibility in het Engels) is een verzamelnaam voor alle factoren die jouw website wel of niet bruikbaar maken voor mensen met een beperking. Dat is dus heel breed, want er zijn veel verschillende beperkingen. Er zijn visueel beperkte mensen, motorisch beperkte mensen, mensen met fotosensitieve epilepsie… Maar er zijn in Nederland ook 2,5 miljoen laaggeletterden. Deze groepen bij elkaar zijn groter dan je zou denken en zouden dus zomaar ook een belangrijk deel van jouw klanten kunnen zijn. Bij deze groep komen nog de mensen met een tijdelijke beperking: mensen die bijvoorbeeld hun hand hebben gebroken, of een oogoperatie hebben gehad.
In doelgroepen denken
Over webtoegankelijkheid bestaan een aantal hardnekkige misverstanden. Zo denken veel mensen dat het niet de moeite waard is om tijdrovende aanpassingen te doen voor een klein deel van de bezoekers. Ook leeft vaak de gedachte dat webtoegankelijkheid alleen voor overheden of zorginstellingen interessant is en dus automatisch niet voor commerciële bedrijven. Aan de cijfers hierboven zie je eigenlijk al dat dit niet klopt. Het is sowieso ook helemaal de verkeerde manier om ernaar te kijken. Laat me je vertellen waarom toegankelijkheid je website verbetert voor iedereen, inclusief (niet onbelangrijk) de zoekmachines.
Waarom zou je?
De meest voor de hand liggende reden om je website voor iedereen toegankelijk te maken is omdat het gewoon het juiste is om te doen. Wil jij echt het bedrijf zijn dat mensen met een visuele beperking vertelt: sorry, jou hoeven we niet als klant? Zelfs als mensen met een permanente beperking niet in je doelgroep behoren, dan nog kan het de moeite waard zijn om te investeren in webtoegankelijkheid.
Want behoren mensen met een botbreuk in hun muisarm wel tot je doelgroep? Mensen die net een operatie hebben gehad aan hun hand, arm, of oog? Volgens statistieken van de Europese Commissie waren er in 2018 3,4 miljoen Nederlanders die baat hadden bij toegankelijke websites, dat is bijna 20% van de Nederlandse bevolking. Brits onderzoek laat zien dat 71% van de websitebezoekers met een beperking weg klikt, waarna het Financieel Dagblad uitrekende dat dat Nederlandse online retailers ongeveer een miljard per jaar kost aan gemiste omzet (zie deze pagina voor de cijfers en onderzoeken).
Hallo, Google
Daarnaast is een toegankelijke website beter te begrijpen voor software. Schermlezers en braille-vertalers, maar ook dat andere stukje software dat voor commerciële websites best belangrijk is: het algoritme van Google. Er is een grote overlap tussen optimaliseren voor zoekmachines (SEO) en webtoegankelijkheid. Je zou hierdoor kunnen stellen dat crawlers als die van Google ook een visuele beperking hebben, omdat ze lang niet alles wat op een website staat goed kunnen zien of interpreteren. Steeds meer richtlijnen van webtoegankelijkheid komen ook terug in tools die je website beoordelen zoals SiteImprove of Google Lighthouse. Daarom wordt toegankelijkheid steeds belangrijker voor je Google-rankings.
WCAG
Maar tegenwoordig verplicht de wet ook (semi-)overheidsinstanties en publiekrechtelijke instellingen om hun applicaties toegankelijker te maken. Deze instanties moeten wettelijk voldoen aan de Web Content Accessibility Guidelines (WCAG) 2.1 niveau A en AA. Daarnaast moeten ze een verklaring publiceren waarin staat hoe ver de applicaties aan de richtlijnen voldoet en wat hierin de planning is.
De richtlijnen die hiervoor gebruikt worden heeft de overheid (gelukkig) niet zelf bedacht, maar ze gebruiken richtlijnen opgesteld door het W3C; het consortium centraal aan het internet zoals wij het kennen.
Voorbeeld van richtlijnen die in de WCAG beschreven staan zijn criteria zoals:
- Een minimale kleurcontrast voor tekst (4.5:1) of koppen (3:1)
- Minimale afstand tussen regels en paragrafen
- Elk navigatie element moet zichtbaar focusbaar zijn met het toetsenbord
Toegankelijkheid is goed voor iedereen
En dan heb ik nog niet eens het belangrijkste argument genoemd: webtoegankelijkheid maakt elke website beter bruikbaar voor elke gebruiker. Want ook mensen zonder beperking kunnen gestrest, afgeleid of moe zijn. Of ze zijn met twee dingen tegelijk bezig en kijken dus niet goed. Of ze hebben gewoon helemaal geen zin om te zoeken. Door je website toegankelijk te maken help je deze gebruikers ook.
Toegankelijkheid hoeft niet lelijk te zijn
We komen vaak het idee tegen dat toegankelijke websites minder “smaakvol” of “fraai” zijn dan niet-toegankelijke equivalenten. Maar dit is een fabeltje. Mooie menu’s, plaatjes en iconen kunnen allemaal. Alleen aan alles wat je visueel overbrengt moet je metadata toevoegen. Zodat bijvoorbeeld het Linkedin-icoon op je website ook de schermlezer vertelt dat de link naar je Linkedin-pagina gaat. Of dat de gebruiker van een schermlezer meteen naar de content kan springen en niet bij elke pagina steeds opnieuw naar je headertekst en menu-items hoeft te luisteren. Maar toegankelijkheid verbetert je website ook qua uiterlijk. Door bijvoorbeeld goed te letten op contrasten (en je website er dus niet uit te laten zien als zo’n powerpoint met onleesbare tekst op een mooie achtergrondfoto) maak je je site helder en sprekend.
Praktisch aan de slag met webtoegankelijkheid
Maar wat moet je dan praktisch doen om je site voor iedereen toegankelijk te maken? Het belangrijkste voor mensen met een (visuele) beperking is dat de website leesbaar en navigeerbaar is met software, dus zonder muis en toetsenbord. Een ander deel richt zich op specifieke beperkingen, zoals zorgen dat er niet te veel flitsende beelden zijn voor mensen met fotosensitieve epilepsie. Of zorgen dat er genoeg contrast is in de tekst voor mensen met een lichtsensitieve beperking. Maar je kunt natuurlijk gewoon beginnen met het draaien van een tool die je webtoegankelijkheid test. Daaruit haal je waarschijnlijk al genoeg adviezen om een begin te maken met een beter bruikbare website voor iedereen, die bovendien hierdoor beter geïndexeerd wordt.
Zullen wij je eens testen?
Wij hebben hier bij Enrise een hele goede tool die je een uitgebreid rapport geeft over de toegankelijkheid van je website. De tool loopt je website pagina voor pagina door en vertelt je welke problemen hij vindt. Ben je benieuwd wat hij op jouw site vindt? En wil je daarna eens met een van onze experts over webtoegankelijkheid praten? Neem dan via het formulier contact met ons op.
