Schrik niet: Je bent een IT-bedrijf!

Hermen Heinen
Hermen Heinen

6 september 2016

Autoā€™s leasen, simkaarten verkopen of televisie maken; als online je dagelijks brood is, isĀ IT het primaire proces in je bedrijf. Je beseft het misschien nog niet, maar je bent een IT-bedrijf.

De veelgeprezen challengers Airbnb, Netflix, Uber en Booking.com zijn daar deĀ bekende voorbeelden van. Voor deze digitaal gedreven merken is IT de core business. De software is zowel het product als de service en moet elke dag concurreren met vele andere aanbieders. Zij slagen daarin. IT is voor hun een enabler in plaats van een kostenpost.

Maar het blijft allang niet meer bij deze bekende voorbeelden. Er is een revolutie gaande ten aanzien van de rol van software ontwikkeling. Zoals James Governor van het toonaangevende bedrijf Redmonk het zegt: het enige duurzame concurrentievoordeel voor bedrijven in een tijd van ongekende technologische vooruitgang is het hebben van talentvolle ontwikkelaars.

You write about Uber and Airbnb all the time but this is much bigger than that. The change is as fundamental as when the assembly line came in.

Hoe kan je binnen jouw organisatie je IT naar dit niveau brengen om zo met je product en diensten de concurrentie voor te blijven en continu te blijven innoveren? In dit artikel leggen we dat uit.

3 internetgeneraties

In de afgelopen 20 jaar is de manier waarop we omgaan met internet meerdere keren getransformeerd. Daarbij kun je drie stadia onderscheiden:

  1. Digitaal competent
  2. Digitaal ervaren
  3. Digitaal getransformeerd

Digitaal competent hield in dat we eind vorige eeuw leerden wat internet was, waarbij het vooral werd gezien als een virtuele wereld binnen de echte wereld. Of puur als online visitekaartje.

Met Digitaal ervaren gingen we internet daadwerkelijk gebruiken en hebben daarbij bestaande businessmodellen toegepast om ook via internet producten en diensten aan te bieden.

Digitale transformatie is de fase waarin we nu zitten. In dit stadium zijn we met onze cloudgedreven bedrijven in staat om te innoveren en nieuwe producten en diensten te bieden vanuit de digital first-gedachte, in plaats van alleen bestaande businessmodellen te vertalen in digitale producten en diensten. Daarbij zijn we wendbaarder en schaalbaarder dan ooit in de geschiedenis.

Rups, Cocon, Vlinder

Een bedrijf in de derde digitale fase ā€“ digitale transformatie ā€“ richt zich op snelheid en flexibiliteit. De IT-afdeling faciliteert hierin, zodat op elk moment goede, bruikbare software in gebruik genomen wordt.

Technologie verandert in rap tempo

Accenture onderzocht de verandering in diverse branches, als onderdeel van haar Technology Vision 2016. Een van de vragen in het onderzoek was: In welk tempo zal technologie veranderen in uw branche in de komende drie jaar?

Accenture vison

De resultaten zullen je wellicht niet verbazen: 86% verwacht dat technologie in de komende drie jaar snel tot zeer snel verandert. Slechts 12% verwacht een langzame verandering in zijn of haar branche en de overige 2% verwacht dat de ontwikkelsnelheid van technologie niet sneller gaat of zelfs achteruit gaat.

86% verwacht dat technologie in de komende drie jaar snel tot zeer snel verandert

Belangrijkste conclusie is in elk geval dat in veel branches technologie en verandering daarin een hele grote rol gaat spelen. Ook binnen jouw branche. Je zult dus mee moeten in die sneltreinvaart om bij te blijven, anders word je links en rechts met diezelfde snelheid ingehaald.

Jij bent nu de ITā€™er

Of je nu tijdschriften maakt, autoā€™s bouwtĀ of speelgoed importeert, als bedrijf moet je IT serieus in de steigers zetten om te kunnen blijven innoveren, want You are an IT company now.

ā€œYou are an IT company nowā€

Volgens ons is die mentale transformatie de sleutel voor je eigen succes. OmarmĀ IT en transformeer je bedrijf tot een high performance organisatie. Als online je primaire proces is, is de inrichting van je IT cruciaal. Met flexibele en schaalbare IT kun je veel vaker vernieuwingen doorvoeren op een snelheid die 200 keer hoger ligt dan wat je nu doet. Je kunt rekenen op flink minder fouten en Ć”ls je een fout maakt, herstel je dat sneller.

ā€™Embrace DevOps, or get left behindā€™, zegt het State of DevOps Report.

Devops Report 2016
State of DevOps Report 2016, executive summary

IT van conservatief naar innovatief

Transformeren van een stabiele en beperkt innoverende IT naar een flexibel, snel innoverend proces doe je niet in een dag. Je hebt immers te maken met enkele uitdagingen:

  1. Software-ontwikkeling is complex en zal dat ook altijd blijven;
  2. Je bestaande IT-afdeling is niet gebouwd op verandering en innovatie, maar op stabiliteit en het behouden daarvan;
  3. Huidige IT-systemen zijn niet flexibel en vaak georganiseerd in siloā€™s, waarbij website, webshop, CRM, etc. niet gemaakt zijn om gegevens uit te wisselen.
Silo's

Bij Enrise helpen we je bij het oplossen van deze problemen om daarna ā€“ met behulp van IT ā€“ sneller en efficiĆ«nter te kunnen innoveren, nieuwe producten en diensten uit te rollen en de online experience van je klanten te verbeteren. Dat noemen we Digital Agility.

Hoe we dat doen kan jou wellicht inspireren:

1. Ga voor een flexibele aanpak

Software-ontwikkeling wordt door een Agile aanpak niet minder ingewikkeld, maar je kunt sneller inspelen op problemen en vaker sturen op oplossingen. Agile is erop gericht dat je in korte tijd waarde creƫert met software die werkt. Kleine en haalbare stapjes van twee weken dus, geen projecten van een jaar. Met continu toetsen, testen en verbeteren met behulp van tussentijdse releases kun je iteratief ontwikkelen en de slagingskans vergroten. Zodra dat je dagelijkse werkwijze wordt, kun je veel sneller innoveren.

Houdt bij een Agile aanpak budget, kwaliteit en doorlooptijd in de gaten. Focus bij voorkeur op Ć©Ć©n van die drie. Door aan Ć©Ć©n van deze drie vast te houden, bied je een kader voor je team waarbinnen beslissingen genomen kunnen worden. Dat werkt als volgt:

  • Budget als uitgangspunt
    Staat het budget vast? Laat je team beslissen over de gewenste kwaliteit en doorlooptijd.
  • Vaste kwaliteit
    Is kwaliteit een vast gegeven? Dan moet je team kunnen besluiten over het budget en doorlooptijd.
  • Vaste doorlooptijd
    Staat de doorlooptijd vast? Laat je team besluiten nemen over het budget en de haalbare kwaliteit.

Sturen op budget, tijd of kwaliteit geeft een kader. Daarbinnen start het bedenken en bouwen van de oplossing. Iteratief, dus met kleine stapjes toetsen, testen en verbeteren.

Blijf transparant over de voortgang

Transparantie over de voortgang krijg je bijvoorbeeld met een burn-up-chart waarbij je niet focust op wat nog moet gebeuren, maar vooral kijkt naar wat gedaan is en hoe snel dat ging (velocity). Daarbij geeft de burn-up-chart een trend weer voor de komende periode, zodat je naar je stakeholders een verwachting kunt uitspreken.

Aan de hand van een praktijkvoorbeeld laten we zien hoe dat werkt.

Burn-up chart 1

De burn-up-chart bij de start van hetĀ project. Op basis van briefing en wensenlijst wordt een schatting gemaakt van het aantal benodigde ontwikkelsprints: 10 sprints van twee weken in dit geval.

Burn-up chart 1

De burn-up-chart na 4 ontwikkelsprints toont een een ander beeld: In sprint 2 zijn veel wensen toegevoegd, veroorzaakt door nieuwe functies en uitgangspunten of de complexiteit van het project blijkt hoger dan van te voren ingeschat. Hier zie je dat we daar in de eerste 2 sprints al achter zijn gekomen. Na sprint 2 is besloten dat dit zo niet verder kan, want op deze manier zijn minimaal 30 sprints nodig om het werk te voltooien. Dat is onacceptabel voor het team, de opdrachtgever en/of de stakeholders. De projectomvang (scope) is opnieuw gedefinieerd. Na sprint 3 zie je dat het eindpunt weer op een acceptabele 12 sprints uitkomt, ten opzichte van de oorspronkelijke 10.

Burn-up chart 3

Na 12 sprints heb je een burn-up-chart waarin je ziet dat de backlog gezond groeit, de ontwikkeling de lijn van de backlog nadert en voor het laatste deel een realistische trendlijn laat zien. Door deze manier van bijsturen worden na elke sprint de juiste keuzes gemaakt, die gebaseerd zijn op feiten over de voortgang.

Uiteindelijk werd dit project bijna twee keer groter dan vooraf gedacht. Met een wensenlijst van bijna 800 in plaats van de oorspronkelijke 400 punten is er ā€˜slechtsā€™ anderhalf keer langer over gedaan. Nog steeds niet optimaal, maar dit keer wel als gecontroleerd proces waarbinnen elke twee weken bewuste keuzes zijn gemaakt.

Gelukkig bood dit project ruimte voor deze uitloop. Men had zich ook aan deĀ initiĆ«leĀ 10 sprints kunnen houden. Dat is mogelijk als jeĀ wensen en oplossingen minder uitgebreid maakt, door functionaliteit te schrappen en/of door de velocity te verhogen met bijvoorbeeld extra mensen in het team.

2. Maak je IT-afdeling verandering-proof

Door een Agile werkwijze zal ook je IT-afdeling flexibeler worden. Dat kan prima in een hybride-vorm, waarbij je meerdere teams betrekt. Laat enerzijds mensen werken aan de stabiliteit van bestaande systemen, terwijl je je met een ander team richt op snelheid en flexibiliteit. Met zoā€™n hybride-vorm kun je oude systemen uitfaseren en gaan ook je medewerkers geleidelijk mee in die transformatie van oud naar nieuw.

Omarm DevOps

Zorg voor systeembeheerders die in teamverband samenwerken met je software-ontwikkelaars. Samen kunnen zij zaken automatiseren binnen het ontwikkelproces. Denk hierbij aan continue levering, integratie en beheer, programmeerbare infrastructuren, automatisch testen, etc. Dit heet DevOps (een samentrekking van development en system operations). Door het DevOps principe te omarmen, stel je je IT afdeling in staat om toekomstige veranderingen omarmen, te willen innoveren en vele malen sneller te kunnen handelen.

3. Breek siloā€™s af tot op serviceniveau

Bestaande systemen zijn vaak zo ingericht, dat alle functionaliteit in hetzelfde proces verwerkt zit. Daardoor zijn ze zo groot en complex geworden, dat als je aan de voorkant iets aanpast, aan de achterkant iets anders omvalt. Werk daarom aan een systeemlandschap op basis van losse services, de zogeheten microservices. Daarbij zijn frontend, data-distributie, business logica en een datalaag (waar ook legacy- of back-end systemen in draaien) configureerbaar, schaalbaar en vervangbaar.

Microservices IT

Alle siloā€™s tegelijkĀ vervangen is complex en sterkĀ af te raden. Begin met een flexibele front-end-laag voor je websites en apps. Zorg dat een goede logica-laag de front-end kan bedienen met informatie uit je siloā€™s. Deze manier vanĀ ontkoppelen stelt je in staat om continu te blijven innoveren aan de voorkant, terwijl je aan de achterkant legacysystemen kunt uitfaseren en vernieuwen.

Vernieuwen maar!

Met het besef dat je nu een IT-bedrijf bent, lukt het beter om te koersen op een snelle, flexibele toekomst. Met betrokken medewerkers die niet op de rem trappen bij verandering, maar samen de problemen en uitdagingen aanpakken waar je als IT-bedrijf elke dag mee te maken hebt. Als je je richt op wendbare businessmodellen in een snelle digitale wereld, ben je uiteindelijk beter in staat om de wereld te veroveren en je concurrentie voor te blijven.